Loading...
Kruszywa skalne to powszechnie wykorzystywany w budownictwie materiał mineralny. Służą przede wszystkim do wyrobu betonu i różnego rodzaju zapraw budowlanych.
Używa się ich także do budowy i modernizacji nawierzchni drogowych, parkingów oraz podjazdów. W branży budowlanej stosuje się najczęściej kruszywa pochodzenia naturalnego, takie jak piasek, żwir i tłuczeń, uzyskiwany w wyniku mechanicznego rozdrobnienia materiałów skalnych. Na rynku dostępne są jednak również kruszywa sztuczne, pozyskiwane w procesach przemysłowych. Które kruszywa spotkać można na placu budowy i do jakich celów służą poszczególne ich rodzaje?
Kruszywem nazywamy sypki skalny materiał o różnej grubości ziaren, używany do tworzenia zapraw budowlanych, betonu, mieszanek asfaltowo-mineralnych, warstw nośnych nawierzchni drogowych, warstw filtracyjnych oraz warstw o wysokiej mrozoodporności. Dane kruszywo może wykazywać różny stopień wytrzymałości na działanie wilgoci, ekstremalnych temperatur, promieniowania słonecznego, a także na ściskanie, zgniatanie i inne czynniki zewnętrzne, dlatego w budownictwie kruszywa dobiera się zgodnie z przeznaczeniem tworzonego z nich elementu.
Przy budowie obiektów i dróg używa się kruszyw o różnej frakcji ziaren. Przykładowo do zaprawy gipsowej i gipsowo-wapiennej dodaje się piasku o średnicy ziaren nie przekraczającej 1 mm, a do zaprawy murarskiej piasku kwarcowego i łamanego ze skał twardych, o średnicy ziaren 3-4 mm. Gładzie z kolei wymagają użycia piasku drobnoziarnistego o frakcji < 0.5 mm.
Frakcja kruszywa budowlanego odgrywa ważną rolę podczas nakładania ozdobnych zewnętrznych tynków. Można bowiem uzyskać dzięki niej efekt chropowatej ściany. Korzystając z kruszywa barwionego, można natomiast od razu otrzymać pożądany kolor ścian budynku.
Żwir i piasek to, obok cementu i wody, najważniejsze składniki betonu. Stosuje się je w proporcji zależnej od pożądanej twardości i stopnia nasiąkliwości betonowej mieszanki. Ciężki i wytrzymały beton osłonowy uzyskuje się, dodając również innych kruszyw skalnych, np. barytu, magnetytu czy limonitu. Lekką mieszankę betonową z kolei tworzyć mogą węglanoporyty, keramzyty i żużle wielkopiecowe.
Przy wymianie podłoża pod obiekty o specjalnym przeznaczeniu oraz przy tworzeniu warstw filtracyjnych wykorzystuje się specjalną mieszankę zwaną pospółką piaskowo-żwirową.
Kruszywa odgrywają bardzo istotną rolę w budowie dróg, autostrad i traktów kolejowych. Tutaj także niejednokrotnie zachodzi potrzeba położenia warstwy filtracyjnej. Dodatkowo żwirem wysypuje się szlaki kolejowe i wszelkiego rodzaju nasypy. Do nawierzchni szutrowych wykorzystuje się kruszywo zwane szabrem lub tłuczniem. Grys natomiast doskonale sprawdza się jako składnik betonu asfaltowego, z którego wytwarzana jest zewnętrzna, ścieralna warstwa drogi.